Opinie: De Aziatische hoornaar komt eraan

Zuidwolde - De publicatie over de samenwerkende bijenhoudersverenigingen in Zuid-Drenthe in actie tegen de Aziatische Hoornaar, heeft een inwoner uit Heerenveen er toe gebracht om een opiniestuk te schrijven voor deze site.

"Eind augustus werd in het Friese Jubbega een nest van de Aziatische hoornaar verwijderd. De eerste vondst in Friesland ooit! Een incident? Nu nog wel, maar dat dreigt te veranderen. De Aziatische hoornaar komt er namelijk aan. Op dit moment komt dit insect vrijwel alleen nog voor in het zuiden en midden van ons land. In Groningen zijn ze nog nooit gesignaleerd, en in Drenthe en Overijssel dit jaar elk één keer. In Noord-Holland zijn ze dit jaar op vier plekken gesignaleerd, in de provincie Utrecht op zeven locaties en in Gelderland op twintig locaties. Uit de overige provincies zijn dit jaar vele honderden bevestigde meldingen binnengekomen bij Waarneming.nl. De aantallen nemen snel toe en het verspreidingsgebied in ons land wordt ook snel groter. Hoe erg is dat?

De Aziatische hoornaar is een invasieve exoot. Dat is een dier (of plant) dat door menselijk toedoen in een nieuw gebied terechtkomt en schade toebrengt aan economie of gezondheid of biodiversiteit.

In het geval van de Aziatische hoornaar wordt schade toegebracht aan alle drie. In verband hiermee staat de exoot op de Unielijst van de Europese Unie. Dat betekent dat deze hoornaar (anders dan de Europese hoornaar) in de hele Unie bestreden moet worden. Dat gebeurt in ons land veel te weinig. Terwijl we van andere landen, zoals België, Frankrijk en Spanje, kunnen leren dat dat een ramp tot gevolg heeft.

Grootste probleem van de Aziatische hoornaar is haar dieet. Ze eet alle bijen, maar vooral honingbijen. Ook hommels, vliegen, vlinders, rupsen, sprinkhanen en mieren zijn niet veilig voor de Aziatische hoornaar. Een volwassen nest kan wel tot 11 kilo insecten eten gedurende een levenscyclus. Een groot deel daarvan bestaat uit honingbijen (38 %). De rest bestaat uit vliegen (30 %), sociale wespen (20 %) en diverse andere soorten, afhankelijk van de locatie van het nest. Dit komt nog eens bovenop de afname van het aantal insecten in de afgelopen jaren. Ook insecten etende vogels hebben het hierdoor moeilijk. Dit zal verergeren als de Aziatische hoornaar zich ook in onze streek gaat vestigen.

Het gevolg is dat er minder insecten zijn die planten bestuiven en bevruchten. Toename van het aantal Aziatische hoornaars zal leiden tot afnames in populaties van wilde bijen en hommels. Bovendien zal de afname van bestuivers negatieve gevolgen hebben op de bestuiving van planten en daarmee op de groei van beschermde plantensoorten in natuurgebieden.

De Aziatische hoornaar vormt in steeds meer landen en streken een probleem. Zo ook in Vlaanderen. Daar zijn al meerdere gemeenten die aan burgers een vergoeding geven als die een nest van deze hoornaar laten verdelgen. Dit om te voorkomen dat de hoornaar nog verder oprukt, bijenkasten binnendringt en nesten leegrooft.

De imkers hebben er veel last van.

Ook in Spanje verspreidt dit insect zich razendsnel. In het noordwesten van dat land, in de streek Galicië, vliegen inmiddels meer Aziatische hoornaars rond dan inheemse wespen. Dit jaar komt deze hoornaar er 56 procent meer voor dan in 2022. Afgezien van het opeten van andere insecten, kan de prik van de hoornaar allergische reacties opwekken bij de mens. Ook afgezien van dit gezondheids-risico kan de toename van hoornaar economische invloed hebben. Doordat deze soort zich voedt met bijen, neemt de honingopbrengst sterk af en moeten imkers hoge kosten maken om de honingbijen-volken te beschermen. De verwachting is dat de Aziatische hoornaar in snel tempo heel Spanje zal veroveren.

Kortom, voorbeelden genoeg die ervoor pleiten om in ons land meer maatregelen te treffen. In Noord-Nederland komt de Aziatische hoornaar nu nog maar sporadisch voor. Om dat zo te houden zouden de drie Noordelijke provincies nu al gezamenlijk een plan moeten maken voor de monitoring en bestrijding. Om te voorkomen dat het in het Noorden net zo erg wordt als in de rest van ons land.

Hans Slot, Heerenveen

http://www.invasieve-exoot.nl/